Μαλακάσα: Η κυβέρνηση επιδιώκει νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση για τη Δομή που κρίθηκε παράνομη από το ΣτΕ
Συμμόρφωση με την απόφαση ΣτΕ μέχρι το τέλος του 2025 υπόσχεται το Υπουργείο Μετανάστευσης
Νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση για τη δομή προσφύγων της Μαλακάσας επιδιώκει να εξασφαλίσει το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που κήρυξε παράνομη τη λειτουργία της. Στόχος είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας μέχρι το τέλος του 2025.
Το πλαίσιο της διαμάχης
Η δομή της Μαλακάσας, που βρίσκεται στο στρατόπεδο Γερακίνη και έχει δυναμικότητα 3.471 θέσεων, ιδρύθηκε το 2016 με τη μισή δυναμικότητα και διπλασιάστηκε το 2020 μετά τα γεγονότα του Έβρου. Η επέκταση έγινε χωρίς ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας, προκαλώντας αντιδράσεις των κατοίκων.
Ο Δήμος Ωρωπού άσκησε αίτηση ακύρωσης λειτουργίας της Δομής το 2020, η οποία έγινε δεκτή τρία χρόνια αργότερα από το ΣτΕ. Η υπόθεση αναδεικνύει τη σύνθετη πρόκληση της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών, καθώς η κυβέρνηση επιχειρεί να εξισορροπήσει τις ανθρωπιστικές υποχρεώσεις με τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές απαιτήσεις.
Τι έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας
Η Ολομέλεια του ΣτΕ με την απόφασή της 1532/2023 ακύρωσε τις πράξεις σύστασης, χωροθέτησης, κατασκευής και περιβαλλοντικής αδειοδότησης της δομής της Μαλακάσας. Η απόφαση στηρίχθηκε σε δύο βασικούς λόγους:
Πρώτον, η κατασκευή δομής σε αναδασωτέα έκταση είναι συνταγματικά επιτρεπτή μόνο όταν δεν υπάρχουν άλλες κατάλληλες εκτάσεις. Όμως η διοίκηση δεν είχε προβεί σε σχετική έρευνα για εναλλακτικές εκτάσεις που δεν προστατεύονται από το άρθρο 117 του Συντάγματος.
Δεύτερον, παρά προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ, δεν είχε ζητηθεί γνωμοδότηση από τη Δασική Αρχή πριν την υπαγωγή του έργου σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις.
Η ερώτηση των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ
Τον Απρίλιο του 2025, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Μανώλης Χριστοδουλάκης, Νάντια Γιαννακοπούλου και Μιχάλης Κατρίνης κατέθεσαν ερώτηση προς τους υπουργούς Μετανάστευσης και Εθνικής Άμυνας επισημαίνοντας ότι "η Πολιτεία δεν μπορεί να μην συμμορφώνεται με την απόφαση της Δικαιοσύνης".
Στην ερώτησή τους υπογράμμισαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή:
- Ανεπαρκείς υποδομές: Έλλειψη πεζοδρομίων, επαρκούς φωτισμού και μέσων μαζικής μεταφοράς
- Κίνδυνοι ασφάλειας: Δύο θανατηφόρα τροχαία με θύματα μετανάστες λόγω της ακατάλληλης θέσης των δομών
- Δυσαναλογία πληθυσμού: 500 μόνιμοι κάτοικοι έναντι 3.471 θέσεων φιλοξενίας
- Κοινωνικά προβλήματα: Περιστατικά βίας εντός των δομών και διακοπή καταβολής οικονομικού βοηθήματος
Η απάντηση του υπουργού Μάκη Βορίδη
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκης Βορίδης, στην απάντησή του τον Μάιο 2025, επικαλέστηκε το "υπέρτατο δημόσιο συμφέρον" για τη διατήρηση της Δομής, τονίζοντας ότι εξυπηρετεί "ζωτικές ανάγκες ανθρωπιστικής, κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής φύσεως".
Τι έχει γίνει μέχρι τώρα:
-
Αναζήτηση εναλλακτικών εκτάσεων: Το υπουργείο απέστειλε αιτήσεις στην Κτηματική Υπηρεσία Αθηνών-Ανατολικής Αττικής και στη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης. Και οι δύο υπηρεσίες απάντησαν αρνητικά για την ύπαρξη κατάλληλων διαθέσιμων εκτάσεων.
-
Νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση: Ξεκίνησε η διαδικασία εκ νέου περιβαλλοντικής αδειοδότησης της υφιστάμενης δομής. Έχουν ήδη ληφθεί θετικές γνωμοδοτήσεις από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής και τη Διεύθυνση Δασών Ανατολικής Αττικής.
Η στάση του Δήμου Ωρωπού
Παρά τη νομική νίκη που σημείωσε ο Δήμος Ωρωπού στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η Δημοτική Αρχή, απ' όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, δεν προχώρησε στην υποβολή σχετικής αίτησης ενώπιον του Συμβουλίου Συμμορφώσεως του ΣτΕ ώστε να εφαρμοστεί η απόφαση. Αν και δεν γνωρίζουμε το πιθανό αποτέλεσμα της προσφυγής στο Συμβούλιο Συμμορφώσεως, η αδράνεια του Δήμου έδωσε χρόνο στην Κυβέρνηση και το Υπουργείο ώστε να επιδιώξουν την «νομιμοποίηση» της Δομής.
Η οικονομική διάσταση
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έχει προβεί σε σημαντικές χρηματοδοτήσεις προς τον Δήμο Ωρωπού, που φτάνουν τα εκατομμύρια ευρώ. Αυτές περιλαμβάνουν χρηματοδοτήσεις για έργα συντήρησης και υποδομών, κάλυψη έκτακτων αναγκών του Δήμου, καθώς και την καταβολή δημοτικών τελών ύδρευσης και καθαριότητας.
Το μέλλον της Δομής
Σύμφωνα με τον Υπουργό, το Υπουργείο θα προχωρήσει "άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες για τις απαιτούμενες πρόσθετες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις", με στόχο η εκ νέου χωροθέτηση του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Μαλακάσα να ολοκληρωθεί εντός του 2025.
Η τελική έκβαση της υπόθεσης θα κρίνει όχι μόνο το μέλλον της δομής της Μαλακάσας, αλλά και το αν η ελληνική Πολιτεία συμμορφώνεται με τις δικαστικές αποφάσεις σε ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον και τη μετανάστευση.
