Από τις μέρες που ο Ωρωπός ήταν Φέουδο στο Δουκάτο των Αθηνών

Όταν ήρθαν οι Καταλανοί....

Δεν ήταν τόσο εταιρεία αλλά συμμορία. Μία συμμορία από τυχοδιώκτες της Βορειοανατολικής Ισπανίας. Οι μάχες για λάφυρα και εξουσία ήταν ο σκοπός τους. Οι Καταλανοί, πρώην μισθοφόροι που αναζητούσαν την τύχη τους, εισέβαλαν στη Στερεά Ελλάδα, κατέλαβαν τη Βοιωτία και κατεβαίνοντας προς Αθήνα βρέθηκαν στα Κάστρα Συκαμίνου και Ωρωπού. Το 1311 μ.Χ., στη μάχη της Κωπαΐδας, καταλαμβάνουν οριστικά το Φράγκικο δουκάτο των Αθηνών μέρος του οποίου αποτελούσε και το φέουδο Ωρωπού και Συκαμίνου με έδρα το κάστρο του Συκαμίνου και.. ολοκληρώνουν την κυριαρχία τους. Οι Καταλανοί μισθοφόροι, όμως, δεν ήταν οι μόνοι τυχοδιώκτες. Ήδη από την 4η σταυροφορία του 1204 και μετά οι ιππότες του τάγματος των ιπποτών του Ιωάννη του Βαπτιστή (Ιωαννίτες) -που ήταν προστάτες των ασθενών της Ιερουσαλήμ- είχαν μεταφέρει την έδρα τους στο νησί της Ρόδου όπου έμεναν μέχρι και τις αρχές του 16ου αιώνα. Το τάγμα των Ιωαννιτών ιπποτών δεν περιορίστηκε στη Ρόδο. Οι ιππότες αναζητώντας την τύχη τους βρέθηκαν και εκείνοι στα Ωρώπια εδάφη και κάστρα όπου σε συνεργασία με τους Καταλανούς ανέλαβαν τη διοίκηση της περιοχής. Ως κέντρο, χρησιμοποίησαν (όπως και οι Φράγκοι πριν από αυτούς) το κάστρο του Συκαμίνου από όπου διοικούσαν την περιοχή έως το χωριό Ωρωπός και την παραλία. Οι Ιωαννίτες συχνά-πυκνά έπρεπε να αντιμετωπίσουν ληστρικές επιθέσεις από ληστές που έρχονταν από το βορρά και την ανατολή. Κάθε ξένος στην περιοχή αντιμετωπιζόταν με δυσπιστία από τους ιππότες του Κάστρου, όπως περιγράφει Ιταλός περιηγητής που βρέθηκε στην περιοχή τον 14ο αιώνα.

Η Βασίλισσα Σίβυλλα της Αραγoνίας

Εν τω μεταξύ οι Καταλανοί που δεν έπαψαν να μάχονται για να διατηρήσουν τις κτήσεις τους στην Αττικοβοιωτία αναγκάζονται να ζητήσουν την προστασία του βασιλιά της Αραγονίας στη σημερινή Ισπανία. Το 1377 η βασίλισσα της Αραγονίας Σίβυλλα, σύζυγος του βασιλιά Πέτρου του Δ’, στέλνει επιστολή στον επικεφαλής τον Ιωάννιτών Ιπποτών της Ρόδου, τον Μέγα Μάγιστρο Ιωάννη Φερράνδο Ερεδιάν, και του ζητά να ορίσει διοικητή του Κάστρου του Συκαμίνου και του φέουδου τον ιππότη Βερεγγάριον Βατλήν. Για ένα διάστημα δούκας των Αθηνών ήταν ο ίδιος ο βασιλιάς της Αραγονίας ο οποίος παραχώρησε το δουκάτο στην εγγονή του, τη Μαρία της Σικελίας. Όμως, η κυριαρχία των Καταλανών και των Ιωαννιτών ιπποτών οδεύει προς το τέλος της. Το 1388 ένας φιλόδοξος και έξυπνος Φράγκος ευγενής, ο Νέριο Ατσαγιόλι, καταφέρνει να εκτοπίσει τους Καταλανούς από το δουκάτο των Αθηνών και να πάρει την εξουσία επιβάλλοντας την δυναστεία του στο δουκάτο . Οι Ιωαννίτες ιππότες κατέχουν τη διοίκηση της περιοχής Ωρωπού και Συκαμίνου μέχρι και το 1404 όταν εκτοπίζονται από τη διοίκηση του φέουδου Συκαμίνου και νέος διοικητής ορίζεται ο ξάδερφος του τότε Δούκα των Αθηνών Φραγκίσκο Ατσαγιόλι.

Δούκας Νέριο Β' Ατσαγιόλι
Δούκας των Αθηνών
γιος του Φραγκίσκου του Συκαμίνου.

Ο Φραγκίσκος με τη σύζυγό του Μαργαρίτα απέκτησαν τρεις γιους και τρεις κόρες. Οι γιοι του βρέθηκαν στη σειρά της διαδοχής για το δουκάτο των Αθηνών. Ο μεγαλύτερος γιος Νέριo, ιδιαίτερα μορφωμένος και φιλέλληνας, έγινε Δούκας των Αθηνών όπως έγινε και ο δευτερότοκος γιος τους, Αντώνιος. Ο τρίτος γιος, Ιάκωβος, προτίμησε το δρόμο της ιπποσύνης και της ιεροσύνης μπαίνοντας στις τάξεις των Ιωαννιτών ιπποτών. Το φέουδο Ωρωπού και Συκαμίνου δίδεται τότε ως προίκα στην όμορφη κόρη του Φραγκίσκου, Λαοδάμια, γνωστή και ως Δέσποινα του Συκαμίνου. Το 1424, η Λαοδάμια παντρεύεται τον Ιταλό Φλωρεντίνο ευγενή Νερότζο Πίτι και το ζευγάρι αναλαμβάνει την διοίκηση του φέουδου του Συκαμίνου. Ο Νερόντζο και η Λαοδάμια αποκτούν 11 παιδιά και διοικούν από το κάστρο του Συκαμίνου έως το 1460 όταν το φέουδο περνά στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων εκτοπίζοντας την οικογένεια η οποία οδηγείται στα περίχωρα της Θήβας όπου ζει σε συνθήκες φτώχειας. Στην πορεία, η τουρκοκρατία βυθίζει το φέουδο στο σκοτάδι όπως κι άλλες περιοχές της Ελλάδας.