Περιφέρεια Αττικής: Από την εγκατάλειψη στην αναγέννηση.

Του Δημήτρη Σταύρου, Εκπαιδευτικού.

Ο Νομός Αττικής συνδύαζε κάποτε αρμονικά το αστικό με το ημιαστικό τοπίο και την ποιότητα ζωής. Οι περισσότερες περιοχές γύρω από την Αθήνα και τον Πειραιά είχαν άφθονο ελεύθερο χώρο και το αττικό τοπίο ήταν γνωστό για τους φυσικούς του παραδείσους. Παρά τον υδροκεφαλισμό της πρωτεύουσας, η Αττική θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί ανάλογα με τις περιφέρειες των προηγμένων χωρών, αν η Διοίκησή της βρισκόταν στα χέρια ανθρώπων με όραμα. Σήμερα, παρά τις διαδοχικές εταιρείες «ανάπλασης» και τις βαρύγδουπες διακηρύξεις που ακούμε σε κάθε προεκλογική περίοδο, η Αττική μοιάζει να είναι μια χαμένη υπόθεση.

Στην Ανατολική Αττική, συνεχίζεται η τεράστια έλλειψη σχεδίου πόλης, η ανύπαρκτη διαχείριση των απορριμμάτων και των υγρών αποβλήτων και η καταστροφή των δασών. Ειδικά ως προς το τελευταίο, οι υπεύθυνοι όχι μόνο δεν πείθουν ότι μπορούν να μας προστατεύσουν από τις πυρκαγιές, αλλά ούτε και την αποκατάσταση των δασών έχουν αποδείξει ότι μπορούν να καταφέρουν. Τα δάση που καίγονται εκκαθαρίζονται, μετά από λίγο καιρό αποχαρακτηρίζονται και τελικά κτίζονται.

Στη Δυτική Αττική, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Η ασύμμετρη ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών που είχε ως αποτέλεσμα τη συγκέντρωση του 40% του δευτερογενούς τομέα παραγωγής της χώρας στην περιοχή, επισφραγίζεται με την κακή χωροθέτηση, τις άθλιες υποδομές, τις μοιραία καταστρεπτικές πλημμύρες και πυρκαγιές και τελικά με την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.

Μια απόπειρα χαρτογράφησης των προτεραιοτήτων για την επόμενη Περιφερειακή Αρχή της Αττικής, θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει τα εξής: α) Την άμεση ένταξη στο Σχέδιο Πόλης όσο το δυνατόν περισσότερων περιοχών. Η επέκταση το Κτηματολογίου που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι ένα πολύ θετικό μέτρο, το οποίο όμως δεν αρκεί. β) Την άμεση δημιουργία αποχετευτικών δικτύων και Μονάδων Βιολογικού Καθαρισμού σε όλες τις περιοχές. Κάποτε πρέπει να ξεπεραστεί ο λαϊκισμός και ο φόβος για το πολιτικό κόστος και η Περιφέρεια να κάνει το καθήκον της. γ) Την άμεση κατασκευή μέσω ΣΔΙΤ μονάδων ΧΥΤΑ, ΧΥΤΥ, αλλά και την αδειοδότηση και άλλων καινοτόμων μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων (π.χ. εργοστασίων καύσης βιομάζας). δ) την αποκρατικοποίηση των δασών, με στόχο την επιχειρηματική τους εκμετάλλευση με τη δημιουργία θεματικών πάρκων αλλά και την αποτελεσματική τους προστασία, στα πρότυπα τουAdventure Park της Μαλακάσας. Από αυτό το μέτρο θα εξαιρεθούν μόνο οι Εθνικοί Δρυμοί και οι Αρχαιολογικοί Χώροι ε) την διευκόλυνση της πεζής μετακίνησης στον αστικό ιστό (Αθήνα και Πειραιά) μέσω της δραστικής κατασκευής νέων, σύγχρονων και ευρύχωρων πεζοδρομίων και αποκλειστικών πεζόδρομων, στα πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών. Στο θέμα των πεζοδρομίων, η Αθήνα σήμερα είναι κυριολεκτικά η χειρότερη πρωτεύουσα της Ευρώπης. Από τη στιγμή που οι πολίτες έχουν της στερηθεί εδώ και δεκαετίες την πεζή, ελεύθερη και ξένοιαστη μετακίνηση, καμία συζήτηση για ποιότητα ζωής δεν μπορεί να σταθεί και κανένας πολιτικός δεν είναι άμοιρος ευθυνών. στ) Η επέκταση του Μετρό και η ενίσχυση του Προαστιακού Σιδηροδρόμου με συχνότερα δρομολόγια είναι επίσης άμεσα συνδεδεμένη με την ποιότητα ζωής. Ειδικά η γραμμή του Προαστιακού Πειραιάς – Χαλκίδα έχει παραμεληθεί σε σημείο εγκατάλειψης αν και αποτελεί μια πάρα πολύ σημαντική, ευαίσθητη και νευραλγική διαδρομή για την οικονομία και την κοινωνική συνοχή της ευρύτερης περιοχής.

Στις νέες δομές που παγιώνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει αποδειχθεί ότι οι Περιφέρειες μαζί με τους Δήμους μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της καθημερινότητας, όταν η κεντρική εξουσία τους παραχωρεί τις ανάλογες αρμοδιότητες και τους αφήνει τα περιθώρια για οικονομική αυτονομία. Αν μία εμπνευσμένη κυβέρνηση τολμήσει να προχωρήσει σε αυτές τις παραχωρήσεις, τότε το Αττικό Τοπίο μπορεί να οδηγηθεί από την εγκατάλειψη στην αναγέννηση.